بررسی تأثیر نوع محیط‌کشت پایه بر تولید داروی ضد سرطان تاکسول در کشت سوسپانسیون سلولی سرخدار (Taxus baccata L.)

تاکسول یکی از مهم‌ترین داروهای ضد سرطان حال حاضر جهان است که از جنس سرخدار (Taxus sp.) به دست می‌آید. امروزه کشت سلولی از مهم‌ترین روش‌های تولید تاکسول در دنیا محسوب می‌شود. در این رابطه، تعیین ترکیب بهینه محیط‌کشت برای دستیابی به بیشینه رشد سلول‌ها و تولید محصول از اهمّیت ویژه‌ای برخوردار است. این تحقیق به منظور بررسی و تعیین بهترین محیط‌کشت پایه برای تولید تاکسول از کشت سلولی سرخدار اجرا شد. بدین منظور از چهار محیط‌کشت پایه شامل WPM، B5، MS و SH که همگی حاوی ترکیب هورمونی یکسان شامل 2 میلی‌گرم در لیتر NAA، 2/0 میلی‌گرم در لیتر 2,4-D و 2/0 میلی‌گرم در لیتر کاینتین (Kinetin) هستند، استفاده شد و میزان تاکسول تولیدی در طول یک دوره 21 روزه، با استفاده از دستگاه HPLC بررسی گردید. از نظر میزان کل تاکسول تولیدی، اختلاف بارزی بین محیط‌های مختلف مشاهده شد و بیشترین مقدار این ترکیب از محیط پایه WPM به میزان 58/16 میلی‌گرم در لیتر به دست آمد. پس از آن، محیط‌های MS، B5 و SH به ترتیب با میزان تولید 66/8، 42/6 و 82/5 میلی‌گرم در لیتر قرار داشتند. از نظر میزان تاکسول ترشح شده به محیط‌کشت نیز تفاوت معنی‌داری بین محیط‌های مختلف مشاهده شد و محیط‌های WPM، B5، SH و MS به ترتیب 68/7، 28/4، 59/3 و 31/3 میلی‌گرم در لیتر تاکسول تولیدی را به محیط‌کشت ترشح کردند که این میزان به ترتیب 46، 67، 62 و 38 درصد از کل تاکسول تولیدی را شامل می‌شود. با توجه به نتایج حاصل می‌توان نتیجه‌گیری کرد که نوع محیط‌کشت پایه، نه تنها بر میزان تولید این متابولیت مؤثر است، بلکه بر میزان ترشح آن از سلول‌ها نیز تأثیر درخور توجهی دارد.